รู้หรือไม่ ! จุลินทรีย์สิ่งมีชีวิตขนาดเล็กมีผลต่อสภาพแวดล้อมอย่างไร
จุลินทรีย์มีขนาดตั้งแต่ 0.3 ไมครอนไปจนถึงขนาด 750 ไมครอน ด้วยขนาดของมันที่มีขนาดเล็กมากทำให้สามารถเข้าถึงในสภาพแวดล้อมต่างๆ ได้อย่างทั่วถึงอีก ทั้งยังมีอิทธิพลมากเมื่อจุลินทรีย์มีการรวมตัวกัน หรือแพร่กระจายไปยังสภาพแวดล้อมนั้นๆ อาจก่อให้เกิดทั้งผลดี และผมเสียได้ ปัจจุบันจึงได้มีการศึกษาเพื่อจะได้ทำความรู้จักกับเจ้าสิ่งมีชีวิตขนาดเล็กนี้ และนำมาแก้ไขปัญหาต่างๆ ไม่ว่าจะเป็นปัญหาที่เกิดจากตัวจุลินทรีย์ พืช สัตว์ มนุษย์ ล้วนมีจุลินทรีย์เข้ามาบทบาททั้งนั้น
บทบาทสำคัญของจุลินทรีย์ต่อสิ่งแวดล้อม
ภาพแสดง Biogeochemical Cycle
ส่วนสำคัญของการหมุนเวียนวัฏจักรของสาร (Biogeochemical Cycle) คือจุลินทรีย์ด้วยเมแทบอลิซึมที่สามารถใช้ย่อยสลายสารที่เป็นอินทรีย์ และอนินทรีย์ เพื่อการเจริญเติบโตของเซลล์เอง และเพื่อให้สิ่งมีชีวิตชั้นสูงไปใช้ในการเจริญเติบโต เนื่องจากจุลินทรีย์เป็นฐานของห่วงโซ่อาหารในทุกระบบนิเวศ แต่จุลินทรีย์จะก่อให้เกิดทั้งผลดี และผลเสียไม่ว่าจะกับพืช สัตว์ และจุลินทรีย์ด้วยกันเอง เพื่อให้เกิดความสมดุลของระบบนิเวศ ได้ดังนี้
1.เป็นจุลินทรีย์กลุ่มหลักที่ใช้ย่อยสลายสารอินทรีย์ในระบบบำบัดน้ำเสีย ,ในดิน ในของเสียต่างๆ
2.จุลินทรีย์หลายชนิดก่อให้เกิดโรคต่อมนุษย์ สัตว์ พืช ผ่านทั้งทางอาหาร น้ำ อากาศ ขยะมูลฝอย
3.จุลินทรีย์หลายชนิดสร้างสารที่มีประโยชน์ต่อการเกษตร ปศุสัตว์ และภาคอุตสาหกรรมจะส่งผลได้ทั้งทางตรง และทางอ้อม
4.จุลินทรีย์บางชนิดทำให้เกิดการผุพังของวัสดุต่างๆ ที่ทำมาจากไม้ หรือโลหะ ต่างๆได้
เหตุผลในการนำจุลินทรีย์มาใช้ประโยชน์ในงานด้านสิ่งแวดล้อม
เนื่องจากลักษณะต่างๆ ของจุลินทรีย์ที่แตกต่างจากสิ่งมีชีวิตขนาดใหญ่อื่นๆ ที่ทำให้มีความสำคัญต่องานด้านสิ่งแวดล้อม ดังต่อไปนี้
1. การมีค่าอัตราพื้นที่ผิวต่อปริมาตรของเซลล์ (Cell Surface to Volume Ratio , S/V) สูงเซลล์ที่มีค่าอัตรา S/V สูงจะมีการนำสารอาหารต่างๆ เข้าสู่เซลล์ได้ดีกว่าเซลล์ที่มีค่า S/V ต่ำ ซึ่งพบว่าทำให้ประหยัดเวลาใน การเจริญ และการย่อยสลาย เมื่อเทียบกับพืช และสัตว์
2. การเจริญแบบทวีคูณ ทำให้ประหยัดเวลาในการเพราะเลี้ยง
3. การมีเมทาบอลิซึมที่หลากหลาย คุณสมบัติประการนี้ทำให้จุลินทรีย์สามารถแปรสภาพ และย่อยสลายสารมลพิษได้ดี
4. จุลินทรีย์สามารถแพร่กระจายได้เร็ว และได้ในบริเวณที่กว้าง
5.การมีความยืดหยุ่นทางพันธุกรรมสูง เนื่องจากมีการถ่ายทอดจีนจากเซลล์ผู้ให้ไปยังเซลล์ผู้รับได้ และที่สำคัญสามารถข้ามสายพันธุ์กันได้
6.จุลินทรีย์บ้างชนิดมีการปรับตัว ในสภาพแวดล้อมที่ไม่เหมาะสมได้อีกด้วย
จุลินทรีย์จึงเป็นสิ่งมีชีวิตที่ไม่อาจมองข้ามไปได้ ถึงแม้จะมีขนาดเล็กแต่มีความสำคัญต่อระบบนิเวศเป็นอย่างมากด้วยกลไกการมีชีวิตของจุลินทรีย์ ทำให้เป็นที่น่าสนใจต่อการศึกษา และนำมาพัฒนาต่อยอดในงานด้านสิ่งแวดล้อม เพื่อความเข้าใจธรรมชาติ และนำธรรมชาติมาบำบัดธรรมชาติเองย่อมส่งผลที่ดีกว่าการหันไปใช้สารเคมีในการแก้ปัญหาด้านสิ่งแวดล้อมของเรา
ที่มา : Scimath